Kozmetik Ürün İddiaları

Kozmetik Ürün İddiaları Hakkında

Kozmetik ürün iddiaları ne demektir?

Kozmetik Yönetmeliği’ne göre kozmetik ürün, insan vücudunun epiderma tırnaklar, kıllar, saçlar, dudaklar ve dış genital organlar gibi değişik dış kısımlarına, dişlere ve ağız mukozasına uygulanmak üzere hazırlanmış, tek veya temel amacı bu kısımları temizlemek, koku vermek, görünümünü değiştirmek ve/veya vücut kokularını düzeltmek ve/veya korumak veya iyi bir durumda tutmak olan bütün preparatlar veya maddeleri ifade eder.

Kozmetik ürünlerin özelliklerine, etkinliklerine ve/veya güvenliliklerine ilişkin kozmetik ürünün etiketinde, ambalajında ve/veya tanıtımlarında kullanılan bilgilere, beyanlara veya görsellere ise "iddia" denilmektedir.

Bir ürünün kozmetik olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceğine ilişkin karar aşağıdaki unsurların beraberce değerlendirilmesi ile verilir. Ürün ile alakalı bu bilgilerin değerlendirilmesi sonucunda ürün kozmetik ürün tanımına uyuyor olmalıdır.

• Ürün bileşimi
• Kullanım amacı
• Uygulama yeri ve şekli
• Sunumu
• Etki mekanizması
• İddiaları

 

Kozmetik ürün iddiaları aşağıdaki ortak kriterlere uygun olmalıdır.

• Yasal uyumluluk
• Doğruluk
• Destekleyici kanıtlar
• Dürüstlük
• Adalet-Rekabet
• Bilgiye dayalı karar verme

 

Bu yazıda, piyasada bulunan kozmetik ürünlerin üzerinde en sık karşılaştığımız iddiaları, Bakanlık sunumlarını ve duyurularını sizler için derledik. Kozmetik ürünlerin iddialarında dikkat edilmesi gereken hususlara değineceğiz.

 

- Tıbbi teşhis yapmak veya fizyolojik fonksiyonu eski haline getirmek, düzeltmek ya da değiştirmek amacı ile kullanılan madde veya karışımlar kozmetik ürün kapsamında değerlendirilemez.

Örneğin;

• Eklem ağrıları veya kas ağrılarını gidermeye yönelik ürünler ile bağ dokusunu destekleyen ürünler,
• Varislere uygulanan ürünler,
• Morlukların, şişliklerin ve eziklerin giderilmesi amacıyla kullanılan ürünler,
• Tıbbi nedenlerden/hastalıktan kaynaklanan kaşıntıların giderilmesinde kullanılan ürünler,
• Tükürük üretiminin artmasını sağlayarak ağız kuruluğunda etki gösteren ürünler,
• Akneyi gideren, tedavi eden ürünler,
• Psoriasis tedavisinde kullanılan ürünler,
• Ağız mukozasına uygulanmasına rağmen orofarenks hastalıklarının önlenmesinde veya tedavisinde kullanılan ürünler,
• Kullanım amacı veya sunumu itibariyle yara bakımı veya tedavisine yönelik ürünler,
• Özellikle jilet ile oluşan küçük kesiklerin kapatılması veya kanın durdurulması amacıyla kullanılan kalem veya benzer amaçlı ürünler,
• Cilt lezyonlarının veya enfeksiyonlarının önlenmesinde, cilt temizliği için, canlı dokuda veya doku üzerinde mikroorganizmaların büyümesini ve aktivitesini kontrol eden ve antibakteriyel olarak sunulan ürünler,
• Tırnak hastalıklarına yönelik ürünler,
• Egzama, mantar vb. cilt hastalıklarda kullanılan ürünler.

 

- Farmakolojik, immünolojik veya metabolik etki göstererek fizyolojik fonksiyonları yenileyen, düzelten veya değiştiren maddeler veya karışımlar kozmetik ürün kapsamında değerlendirilemez.

Örneğin:

• Enflamasyon veya tahriş yoluyla dudak dolgunlaştıran ürünler,
• Mukozal kuruluğu gidermeye yönelik ürünler,
• Doğum kontrolü amacıyla genital organlarda kullanılmak üzere tasarlanmış ürünler,
• Östrojenik aktivite gösteren topikal büyütme ürünleri,
• Selülit tedavisi kapsamında kullanılan ürünler ve uygulamaları,
• Huzursuz bacak sendromunda kullanılan ürünler.

 

- Bir ürünün sunumu kozmetik bir amaca yönelik olsa dahi kullanım amacı nedensellik açısından bir hastalığa işaret ediyor veya hastalık semptomlarını hafifletmeyi amaçlıyor ise kozmetik ürün kapsamında değerlendirilemez.

Örneğin:

• Atopiyi /atopik cildi iyileştirme veya cildi atopiden koruma iddialarıyla sunulan ürünler

• Çürükler morluklar veya gözaltındaki koyu halkalar vb. renk bozukluklarının sebebi üzerinde anlamlı farmakolojik, immünolojik ya da metabolik etki göstererek fizyolojik fonksiyonları yenileyen, düzelten ya da değiştiren ürünler
• İşlevi itibariyle yorgun, şişmiş ya da ağır bacakları rahatlatan ürünler (minör dolaşım bozuklukları üzerinde etki gösterdiği için.)
• Yara izlerinin giderildiğini belirten ürünler
• Bir ürün, altta yatan bir hastalıktan bahsedilerek sunuluyor ise (örneğin; kaşıntı bir hastalık olmasa bile bir hastalığın semptomu olarak sunulabilir.)

 

- Kozmetik ürünün Sağlık Bakanlığı veya Kurum tarafından onaylandığı veya izin verildiğini belirten iddialara, görsellere vb. kozmetik ürünün etiketinde, ambalajında, tanıtımlarında vb. yer verilemez.

Örneğin:

• Ürün izin sahibi/ Sağlık Bakanlığı izinlidir/bildirimi vardır gibi ifadeler…

 

- Kozmetik Yönetmeliği ile yasaklanmış olan bir bileşene ilişkin “içermez” ya da bu anlama gelen bir iddia kullanılmamalıdır. Yasal gereklilikler ürüne ait bir özellik değil, mevzuatın gereğidir.

Örneğin:

• Sağlığa zararlı bileşen içermez.
• Yasaklı bileşen içermez.

• Formaldehit içermez.
• Nikel içermez.
• Hidrokinon içermez.
• Kortikosteroid içermez.

 

- Bir kozmetik ürünün spesifik bir bileşeni içerdiği iddia ediliyorsa, o bileşenin üründe mevcut olması gerekir.

Örneğin: Salyangoz özlü krem için “Allantoin” hammaddesinin formülde bulunması yeterli değildir. Ürün, “Snail Extract” içermelidir.

 

- Ürünlerin yapısı itibariyle kullanılmayan bileşenler için “içermez” iddiası veya benzer anlamdaki iddiaların kullanılması uygun değildir.

Örneğin: Yüksek oranda alkol içeren bir üründe “koruyucu* içermez” iddiası.

*”Koruyucu İçermez” iddiası, kozmetik ürünlerde kullanımına izin verilen tüm koruyucu maddelerin test edilebilmesinin mümkün olamayacağından kullanılabilir bir iddia değildir.

 

- İçermez analizleri kastedilen bileşen hangisi ise o bileşenin analizi yapılmalıdır.

Örneğin: Deodorant, roll-on gibi ürünlerde alüminyum ile alüminyum tuzu kastedildiği düşünüldüğünden alüminyum tuzunun analizinin yapılması doğru olacaktır. Eğer alüminyum metalini içermediği kastediliyorsa metal analizinin yapılması doğru olacaktır.

 

- Aynı özelliklere sahip kozmetik ürünlerin iddiaları birini diğerinden daha üstün olarak ima eden şekilde olmamalıdır.

Örneğin: Eşsiz, En iyi, En etkili, Türkiye’de tek, İlk ve tek gibi…

 

- Kozmetik ürünlerin iddiaları objektif olmalı, rakiplerini ve yasal olarak kullanılan bileşenleri karalamamalıdır. Kozmetik ürünlerin iddiaları rakip bir ürüne yönelik yanılgıya neden olmamalıdır.

Örneğin:

• Triklosan gibi sert kimyasallar içermez.
• Koruyucu, parfüm ve renklendirici gibi zararlı bileşenleri içermez.

 

KOZMETİK TANIMINI AŞAN BAZI ÜRÜN VE İDDİALAR

• Cinsel amaçlı ürünler,
• Kullanım alanı kozmetik tanımında yer almasına rağmen sunumlarında kullanım amacı genel dezenfeksiyon olan ürünler,
• Ayakkabı, oda, araba parfümü veya spreyi,
• Takma kirpik veya tırnak yapıştırıcıları,

• Pişiğin giderilmesi, bebeklerde bezlenme bölgesindeki tahrişin giderilmesini sağlar.
• Selülitin giderilmesine yardımcı olur.
• Eklem ve kas bölgelerinde rahatlama sağlar.
• Kan dolaşımını arttırır, mikro sirkülasyonu arttırır.
• Venlerin / kılcalların vb. görünümünü azaltır.

• Kırışıkların derinliğini azaltır / kırışıklıkların azalmasına yardımcı olur.
• Akneyi önler/ tedavi eder / durdurur / iyileştirir.
• Gözaltı morluklarının ve torbalarının giderilmesine yardımcı olur.
• Yaşlanmayı durdurur.
• İnceltici etkisi ile daha zayıf görünüm.
• Yağ yakımına yardımcıdır.
• Kepeğin giderilmesini sağlar.
• Saç köklerini/ folikülleri uyarır.
• Tüyleri azaltır / seyrekleştirir.
• Saç derisi problemlerine kesin çözüm sağlayan şampuan.
• Kelliğe son.
• Bileşene de atıfta bulunarak “antibakteriyel, antiseptik, antiflamatuvar… gibi” ifadeler.
• Çürükleri giderir.
• Diş eti hastalıklarını önler.
• Sağlıklı diş etlerine kavuşmanızı sağlar.
• Diş eti şişmesi ve koyu kırmızı diş etlerine karşı geliştirilmiş formül
• Tartarların giderilmesini sağlar.
• Bacakları serinletir / hafifletir.
• Ter düzenleyici.
• Bebeklerde rahatlama sağlar (özellikle mide ve karın bölgesine uygulanan).
• Aromaterapik etkilidir.
• Botoks etkisi sağlar.
• Güneşin UV ışınlarının oluşturduğu hasarın giderilmesine yardımcı olur.
• Melanin sentezini azaltır.
• Hiperkeratoz tedavisi
• Atopik dermatitli ciltler içindir.
• Dermatit ve iritasyon yaşayan ciltler içindir.
• Yatıştırır
• Sakinleştirir
• Kızarıklıkları geçirir, önler (fondöten, kapatıcı gibi bir ürün değilse kullanılamaz.)
• Tahriş olmuş ciltler
• Toleransı düşük ciltler
• Atopik kolay irrite olabilen ciltler
• Deride pullanma olan ciltler
• Hassasiyet yatıştırıcı
• Hasarlı problemli ciltler için
• Tahriş olmaya meyilli ciltler için
• Hücre yenilenmesi
• Sarkmış cilt dokusunu sıkılaştırır.
• Saç, kaş ve kirpikleri uzatmak, gürleştirmek
• Yeni saç, kaş ve kirpiklerin çıkmasını sağlamak

• Hamileler, menopozdaki hanımlar ve doğum kontrol hapı kullananlar için uygundur.

 

 

Kozmetik ürünlerin doğrudan ya da dolaylı iddialarını destekleyen nitelikteki kanıtların yeterli ve doğrulanabilir olması gerekmektedir.