Dokunsal Etiketleme ve Dokunsal Uyarı

Dokunsal Etiketleme Nedir? Hangi Durumlarda Zorunludur?

Görme engelli bireylerin kimyasal tehlikelere karşı korunması amacıyla, dokunsal uyarı işaretleri (raised tactile warnings) Türkiye’de geçerli olan SEA Yönetmeliği (Sınıflandırma, Etiketleme ve Ambalajlama Yönetmeliği) kapsamında belirli ürün grupları için zorunluluktur. Buna göre belirli tehlike sınıflarına giren ürünlerde, dokunsal etiketleme yapılması gerekmektedir. Bu işaretler, görme engelli bireylerin ürünü tanımasına ve olası kazaların önlenmesine yardımcı olur. Özellikle yanıcı, toksik veya korozif kimyasal ürünlerin ambalajları üzerinde, görme engellilere yönelik dokunsal uyarı işareti (kabartmalı üçgen) yer almalıdır.

SEA Yönetmeliği Nedir, Yönetmeliğin Hangi Maddesine Göre Dokunsal Etiketleme Yapılmalıdır?

SEA (Sınıflandırma, Etiketleme ve Ambalajlama) Yönetmeliği, kimyasal maddelerin ve karışımların sınıflandırılması ve bu sınıflara göre etiketlenmesi ve ambalajlanmasını düzenler. Türkiye’de, AB CLP Tüzüğü (EC) No 1272/2008 ile uyumlu olarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmeliğin Madde 3.2 bölümü, karışımların sınıflandırılmasına yöneliktir ve tehlikeli karışımların tüketiciye sunumu sırasında özel ambalajlama yükümlülüklerini içerir.

Hangi Ürünlerde Dokunsal Etiketleme Zorunludur?

SEA Yönetmeliği’ne göre aşağıdaki özellikleri taşıyan ürünlerin ambalajlarında dokunsal uyarı işareti bulunması zorunludur:

• Akut toksik (Kategori 1-3) karışımlar
  Soluma, yutma veya cilt yoluyla toksik etki gösteren ürünler
  
  
• Korozif ürünler
  Ciltte yanıklara veya gözde ciddi hasara neden olabilecek karışımlar
  
  
• Ciddi sağlık riski taşıyanlar
  Aspirasyon toksisitesi olan, kanserojen, mutajen veya üreme sistemi toksini olarak sınıflandırılmış ürünler
  
  
• Yanıcı sıvılar (Kategori 1-3)
  Kolay alev alabilen sıvı formdaki ürünler
  
  
• Alerjik cilt reaksiyonlarına neden olanlar (belirli koşullarda)
  Eğer ürün tüketiciye sunuluyor ve ciddi alerjik risk taşıyorsa

Dokunsal Uyarı İşareti Nasıl Olmalı?

• Yükseltilmiş üçgen şeklinde bir kabartma (genellikle ambalaj üzerinde kabartılmış üçgen),
• Avrupa Standardı TS EN ISO 11683 ile uyumlu olmalı,
• Kolay algılanabilir, silinmeyen ve ambalajın kullanım süresi boyunca sabit kalacak şekilde yerleştirilmiş olmalıdır.

 

Dokunsal Etiketleme Yükümlülüğü Kimler İçin Zorunludur?

Dokunsal etiketleme yükümlülüğü, aşağıdaki taraflar için zorunludur.

• Kimyasal ürün üreticileri,
• İthalatçılar,
• Tüketiciye yönelik ürün sunan dağıtıcı firmalar.

 

Neden Önemlidir?

Görme engelli bireylerin tehlikeli kimyasallara istem dışı maruz kalmasını önlemek için hayati öneme sahiptir. Yalnızca yasal bir yükümlülük değil, aynı zamanda toplum sağlığını ve erişilebilirliği destekleyen bir uygulamadır.

CHEMLEG olarak; kimyasal ürün etiketleme danışmanlığı kapsamında, SEA Yönetmeliği’ne uygun şekilde ürün ambalajlarınızın kontrolü, dokunsal uyarı işareti gerekliliği analizi ve teknik dokümantasyon desteği sağlıyoruz.

 

Sıkça Sorulan Sorular

1.       Dokunsal uyarı işareti nedir?
   
   Görme engelli bireylerin ürünü tanımasına ve olası kazaların önlenmesine yardımcı olan bir etiketleme sistemidir.
   
   

2.       Dokunsal uyarı işareti hangi tip ambalajlara uygulanmalı?
   
   Tüketiciye fiziksel olarak ulaşan tüm perakende ambalajları bu işareti taşımalıdır.
   
   

3.       Dokunsal uyarı işareti ile etiketlemenin yapılmadığı durumlarda ne olur?
   
   Denetimler sırasında eksik dokunsal etiketleme tespit edilirse, idari para cezaları ve ürün geri çekme işlemleri uygulanabilir.
   
   

4.       Hangi Ürünlerde Dokunsal Etiketleme Zorunludur?
   
   Halka arz edilen ve akut toksik, cilt aşınma, eşey hücre mutajenitesi Kategori 2, kanserojen Kategori 2, üreme sistemi toksisitesi Kategori 2, solunum hassaslaştırma, BHOT Kategori 1 veya 2, aspirasyon riski, alevlenir gazlar, alevlenir sıvılar kategori 1 veya 2 veya alevlenir katılar olarak sınıflandırılan madde ve karışımların ambalajlarında, ambalajın özelliğine ve kapasiteye bakılmaksızın bir dokunsal uyarı bulunur.
   
   

5.       Hangi Sektörlerde Dokunsal Uyarı İşareti Daha Sık Görülür?

• Ev temizlik ürünleri
• Endüstriyel kimyasallar
• Oto bakım ürünleri
• Boyalar ve kaplamalar
• Yapıştırıcılar ve çözücüler
• Hava aromatize edici ürünler